Dünya Halleri: 75
Kendi adıma 2022'nin en yoğun haftalarından birini geride bıraktım. 8 toplantı, 4 (Youtube) program kaydı, 2 lansman, toplamda 18 saat sahnede kaldığım 3 etkinlik, yerli ve yabancı 71 girişim ile tanışma ve gazete sayfası.
Hafta mı bitti yoksa ben mi, bilemiyorum.
Sıra bütün bu koşturmaca arasında dünyada olup bitenler arasında gözüme takılanlarda.
Dünya Halleri: 75
Üretim alanında Çin ile sıkı bağları bulunan Apple’ın önümüzdeki dönemde imalat süreçlerini farklı ülkelere kaydırmak için girişimlerde bulunduğu iddia ediliyor. Hedef ülkelerin başında Vietnam ve Hindistan geliyor.
Ek bilgi: Geçtiğimiz haftalarda 20 binden fazla işçinin istifasıyla sonuçlanan Çin’deki Foxconn fabrikası protestoları sebebiyle Apple’ın üretim kapasitesi yüzde 30 oranında gerilemişti. Fabrikanın yeniden tam kapasite üretime geçmesinin önümüzdeki Ocak ayını bulacağı düşünülüyor.
SpaceX, uydu tabanlı internet dağıtım ağı Starlink’in bir benzerini ABD ordusu için üreteceğini açıkladı. Askeri faaliyetlere özel “Starshield” adlı uydu ağı yüksek kriptolu iletişim ve “özel yüklerin” taşınması için hizmet verecek.
Dünyayı Saran Ağ
Netflix, yayınlayacağı yeni içerikleri ön gösterime sunarak görüş aldığı 2 bin kişilik örneklem grubunu dünyanın birçok ülkesinden yeni abonelerle genişleteceğini duyurdu.
Facebook’un üst denetim kurulu olarak özetlenebilecek “Oversight Board”, bu hafta yayınladığı raporla ünlü profillerin paylaşımlarının da “sıradan” kullanıcılarla aynı kural ve yaptırımlara tabi olması gerektiğine dikkat çekti. Mevcut düzende yüksek etkileşimli hesapların tartışmalı paylaşımları daha esnek bir denetime maruz kalıyor.
ABD istihbarat kurumu FBI, Cuba adlı hacker grubunun ülkedeki kamu kurumu ve şirketlere bulaştırdığı virüsler ile 2021–2022 arasında 60 milyon dolar fidye topladığını raporladı.
Hükümet karşıtı protestoların arttığı Çin’de devletin eylemcileri cep telefonu lokasyon verileriyle takip ettiği ve fişlediği ortaya çıktı.
ABD’nin kendi vatandaşları da dahil olmak üzere dünyanın her ülkesinde yasadışı siber izleme faaliyeti yürüttüğünü belgeleriyle ortaya çıkaran (sözleşmeli NSA çalışanı) Edward Snowden, hakkında açılan davalar sebebiyle 2013 yılında Rusya’ya sığınmıştı. Rus haber ajansının bildirdiğine göre Snowden 3 ay önce bizzat Rusya Başkanı Vladimir Putin’in onayıyla Rus vatandaşlığına geçmiş.
“Global Gateway” projesi kapsamında Avrupa Birliği’nin 400 bin dolarlık desteğiyle metaverse (iddiasındaki bir platformda) düzenlenen etkinliğine katılım 10 kişinin altında kaldı.
Keşif, İcat ve İnovasyonlar
Beyin ile bilgisayar arasında doğrudan iletişimi kurmayı hedefleyen Neuralink, 18 aylık çalışma sonucu geliştirdiği yeni prototipini sergiledi. N1 adlı madeni para boyutunda bir çipten oluşan implant, 15 dakikalık bir cerrahi operasyonla deri altından kafatasına yerleştiriliyor ve 64 kılcal kabloyla beyne bağlanıyor. Öncelikli hedef, felç hastalarının etrafındaki (uyumlu) cihazları düşünce gücüyle kullanabilmesini sağlamak.
Ek bilgi: Diğer yandan kobaylar üstünde düzenlemelere aykırı deney ve uygulamalar yaptığı gerekçesiyle Neuralink hakkında ABD resmi makamları tarafından soruşturma açıldığı ortaya çıktı.
ABD / Teksas Üniversitesi avuçiçine yerleşen ve takan kişinin stres seviyesini ölçerek rahatlaması için yönlendirmeler yapan bir “akıllı dövme” üretti. Dövme, altın ve grafen örgüsüyle üretilen şeritlerden oluşuyor.
ABD / Georgia Teknoloji Enstitüsü tarafından geliştirilen “ishal dedektörü”, bir mikrofon ile tuvaleti “dinleyerek” mikroişlemcisine tanımlı algoritma doğrultusunda ses analiziyle ishal teşhisi yapıyor. Cihazın kullanım amacıysa kolera salgınlarını erken tespit edebilmek.
İsrail merkezli BeeHero’nun geliştirdiği kovandaki arıların sağlığını takip eden algılayıcı çözüm, Hollandalı “Convent Capital” grubundan 42 milyon dolar yatırım aldı. Çözüm sadece kovanın verimliliğini değil, arılar sayesinde polenlenen çevredeki tarlaların mahsulünü de artırıyor.
Çinli yapay zeka şirketi Baidu ile otomotiv üreticisi Geely’nin ortaklığıyla kurulan “Jidu Automotive” şirketi Haziran ayında tanıttığı “Robo-01” adlı otonom (sürücüsüz) modelinin seri üretimine başlayacaklarını açıkladı. 2 lidar, 12 algılayıcı ve 12 yüksek çözünürlüklü kamerayla çalışan model 600 km menzile ve 55 bin dolar fiyata sahip olacak.
Tesla, 2017 yılından bu yana üstünde çalıştığı “Semi” kodlu elektrikli kamyonunun satışına başladı. Mevcut model dizel motorlu emsallerine kıyasla tam yükle tırmanmada yüzde 6 daha başarılı. Tek şarjla 800 kilometre yol alabilen Semi, yılda 70 bin dolara varan yakıt tasarrufu vaat ediyor. Tesla istasyonlarında 30 dakikalık şarjla yüzde 70 oranında dolması da bir diğer dikkat çekici ayrıntısı.
NamX markasıyla Afrika-Avrupa ortaklığında geliştirilen ve İtalyan Pininfarina şirketi tarafından tasarlanan hidrojen tabanlı araç, her biri 150 km menzil sağlayan 6 değiştirilebilir hidrojen kartuşuyla benzerlerinden ayrılıyor. NamX, hidrojen istasyonu bulamadığınız anlarda ihtiyaç duyduğunuz sayıda kartuşu bulunduğunuz noktaya ulaştırmayı vaat ediyor. Amaç, her yerde şarj edilebilen elektrikli araçların aksine dolum için özel istasyonlara ihtiyaç duyan hidrojenli modelleri daha işlevsel hale getirmek. 2026 yılında 68 bin 200 bin dolardan satışa sunulması hedeflenen SUV kategorisindeki model 300 beygirlik güce sahip.
Birleşik Krallık Donanması insansız elektrikli denizaltı üretimi için MSubs adlı savunma şirketiyle 15,4 milyon paund tutarında anlaşma imzaladı. “Cetus” adlı araç kendi kategorisinde Avrupa’nın en büyük hacimli ve en derine dalabilen model olacak.
Göklerden Gelen Haberler
64 adet çanakla Güney Afrika’nın Karoo bölgesinde hizmet veren MeerKAT radyo teleskop istasyonu, gerçekleştirdiği son güncellemenin ardından dünya dışı yaşam arayışındaki bilimcilere kapılarını açtı. Yapı, şu ana kadarki mevcut en gelişmiş ve yüksek kabiliyetli sistem.
NASA’nın Mars gezegeninde görevli “Ingenuity” kodlu helikopteri yüzeyden 14 metre havalanarak bu gezegendeki yükseklik rekorunu kırdı.
Ek bilgi: Mars’taki yerçekimi Dünya’nın üçte biri kuvvetinde. Atmosfer yoğunluğuysa Dünya’ya kıyasla yüzde 1.
Sağlık Olsun
Almanya merkezli ARGE grubu Fraunhofer 3 boyutlu yazıcılar tarafından basılan bir “parmak eklemi” geliştirdi. Yaralanma ya da romatizmal rahatsızlıklar sebebiyle işlevini yitiren parmak eklemlerinin yerini alan titanyum alaşımlı protezler, silikon tabanlı emsallerine kıyasla çok daha dayanıklı.
İtalya’daki Politecnico di Milano Üniversitesi’ne bağlı bir araştırma grubu, köpeklerin bazı kanser türlerini koklayarak tespit edebilmesinden yola çıkarak bir elektronik burungeliştirdi. Sistem, kişinin idrar örneğindeki biyo işaretlerden yola çıkarak prostat kanserini yüzde 85 tutarlılıkla teşhis edebiliyor.
Kapanış Notları
Bu hafta Oksijen gazetesinde bilişim dünyasını kökten dönüştürmeye aday “kuantum bilişim” adlı dip dalganın pek konuşulmayan bir ayrıntısına değindim. Mevcut şifrelerimiz, mevcut bilişim sistemlerinin teknik kapasitelerine göre oluşuyor. Ancak milyonlarca kat güçlü kuantum bilgisayarlar için hepsi “yok hükmüne” indirgeniyor. Kripto paralardan şifrelere, uçtan uca kriptolu dijital veri transferinden sertifikalara kadar her kilidin açıldığı, her engelin kalktığı kaotik bir yakın gelecek…
Son hatırlatmalar
- (Eğer abone değilseniz ve) Bu özetleri her Pazar saat 10:00'da bir e-posta bildirimi eşliğinde almak isterseniz sayfadaki forma e-posta adresinizi yazmanız yeterli.
- Destek olmak isteyenler için bir Patreon sayfası, arşiv taraması yapacaklar içinse basit fakat işe yarar bir arama motorumu olduğunu da hatırlatmış olayım.
- Bu bültenden faydalanacağını düşündüğünüz arkadaşlarınız varsa lütfen https://bulten.mserdark.com/ adresini onlarla da paylaşın.
Haftaya Pazar günü saat tam 10:00'da yeniden görüşebilmek ümidiyle. 🙋♂️
